Wątroba to kluczowy organ w naszym organizmie. Niewiele się o niej mówi, nie bardzo się ją na co dzień docenia, a już na pewno nie za bardzo się o nią dba. Do czasu. A dokładnie, do czasu kiedy nie zaczną się problemy ze zdrowiem. Wątroba ma cztery płaty, pokryta jest otrzewną i torebką wątrobową. Zbudowana jest z komórek wątrobowych (hepatocyty), które wykonują niesamowicie ciężką i niedocenianą pracę „przekształcając” żywność (białko, węglowodany, tłuszcze) w energię.
Jakie funkcje pełni wątroba
Można ją określić jako wielozadaniowego pracownika, którego nie da się zastąpić i bez którego nasz organizm nie może żyć. Odgrywa rolę m.in. w regulacji glukozy, cukru we krwi, insuliny, ciśnienia krwi, estrogenu, testosteronu, a także w produkcji i całym metabolizmie cholesterolu. Wątroba zachowuje się jak filtr, przez który “przepływają” wszelkie toksyny takie jak: amoniak, alkohol z krwiobiegu. We wątrobie zachodzi również rozpad tłuszczów (trójglicerydów) na glicerol i wolne kwasy tłuszczowe, które mogą zostać utlenione w mitochondriach dając nam energię. To dlatego osoby, które chcą zredukować masę ciała i poziom tłuszczu powinny zadbać o ten organ.
To tylko kilka zadań, a poniżej zerknijmy na małe podsumowanie jej najważniejszych funkcji:
➳przekształca węglowodany w glukozę generując najszybszy materiał energetyczny,
➳rozkłada tłuszcze do kwasów tłuszczowych i wytwarza m.in. cholesterol,
➳wytwarza białka, które znajdują się w osoczu, bierze udział w przemianach białka i aminokwasów,
➳gromadzi witaminy: A, D, B12 oraz żelazo,
➳neutralizuje toksyny (alkohol, przemiany leków),
➳przekształca amoniak w mocznik,
➳produkuje hormony (angiotensyna, erytropoetyna, trombopoetyna),
➳jest środowiskiem, w którym zachodzi największa konwersja hormonów tarczycy (T4 w T3),
➳wytwarza żółć potrzebną do trawienia tłuszczów,
➳przemienia hem w bilirubinę,
➳ma zdolność fagocytozy, czyli neutralizuje drobnoustroje wywołujące stany zapalne, zakażenia, itp.
W jaki sposób praca wątroby wpływa na funkcje życiowe
Jednym słowem – wątroba ma dużo do zrobienia każdego dnia i w każdej chwili. Funkcjonowanie wątroby jest decydującym czynnikiem, który warunkuje wiele aspektów zdrowia. Wpływa na poziom energii, samopoczucie, humor, gdyż jest magazynem pokładów energetycznych uzyskiwanych z pożywienia. Często słyszymy, że “człowiek głodny to człowiek zły” i możemy to powiązać z funkcjonowaniem tego organu. Idąc dalej, skoro wątroba zamienia pokarm w energię, wówczas decyduje o naszym apetycie. Jeśli jej praca będzie zaburzona, możemy mieć napady wilczego głodu lub wręcz przeciwnie – tracimy chęci do jedzenia. To, jak wykorzystujemy energię z pożywienia (uzyskaną głównie poprzez pracę wątroby) będzie wpływać na nasze skupienie, koncentrację i produktywność w czasie nauki lub wykonywania obowiązków w pracy.
Stan skóry, włosów i paznokci uzależniony jest od odżywienia organizmu i obecności witamin i minerałów, które warunkują ich kondycję. Wypadanie włosów, rozdwajanie końcówek, słabe i łamliwe paznokcie, przesuszona skóra, skóra z wypryskami to sygnały, które mogą świadczyć o złej pracy wątroby.
Przekształcanie amoniaku w mocznik i filtracja innych toksyn w wątrobie wpływa na kolor moczu. Jeżeli zatem jest on inny, niż zwykle, nasza wątroba może nie radzić sobie z ich neutralizacją, czyli zamianą tych substancji do form nieszkodliwych dla naszego organizmu. W konsekwencji również możemy zauważyć u siebie wzmożoną potliwość lub zmienioną potliwość (zmiana zapachu potu), a także nieświeży oddech.
W wątrobie zachodzi produkcja wielu hormonów, dlatego występowanie i regularność miesiączki, PMS, libido jest zależne od sprawności działania wątroby.
Organ można porównać również do strażnika, który strzeże naszej odporności. Wątroba jest zdolna do “niszczenia” (mówiąc w dużym uproszczeniu) bakterii, wirusów, które mogłyby wywołać u nas infekcję, przeziębienie, grypę, zakażenie. Każdy z tych stanów jest przykładem stanu zapalnego, który osłabia cały organizm i spowalnia i zakłóca podstawowe funkcje życiowe. Przykładem takiej sytuacji jest zaburzone trawienie i w konsekwencji nieregularność wypróżnień, a także utrudnione wchłanianie substancji odżywczych, które grozi niedoborami i pogorszeniem funkcjonowania innych narządów.
Jeżeli wystąpił u Ciebie przynajmniej jeden ww. niepokojący sygnał, warto wówczas sprawdzić, czy nasza wątroba jest zdrowa. Przykładowo – jeśli cierpimy na niedoczynność tarczycy nasza wątroba może mieć podwyższone wskaźniki (ALAT, ASPAT) mówiące o jej stanie zapalnym (1). Gdy od pewnego czasu nie potrafimy poradzić sobie z nieświeżym oddechem, wówczas powinniśmy przyjrzeć się pracy wątroby (2). Są to tylko przykłady, a powiązanie innych narządów z pracą wątroby jest niezliczone. Oznacza to, że większość niepokojących nas objawów, pogorszenie stanu zdrowia powinno być podstawą do zbadania tego organu.
Co zapewnia optymalną pracę wątroby
Zapewniając zbilansowaną, gęsto-odżywczą dietę wspieramy pracę wątroby i nie potrzebujemy do tego suplementów i przeprowadzania detoksu. Zdrowa wątroba sama potrafi usunąć to, co szkodzi jej i innym komórkom i narządom ciała pracy. Poza tym, wątroba ma zdolności regeneracyjne i potrafi samodzielnie generować komórki, z których jest zbudowana. Dodatkowo, odpowiednio długi i głęboki sen, odpoczynek i regeneracja po ciężkim dniu pracy oraz cały nasz tryb życia (w tym: obecność i zdolność do radzenia sobie ze stresem w życiu) również warunkuje pracę wątroby.
Wszystko byłoby w porządku, jednak konsumpcja alkoholu, spożywanie tłuszczów trans, sacharozy, słodyczy, spożywanie wyjałowionej żywności, przetworzonych i rozgotowanych warzyw, w których znajdziemy niewielką ilość witamin, niedosypianie, zarywanie nocek, a nawet stresująca praca sprawia, że nasza wątroba potrzebuje wsparcia.
Jakie naturalne produkty wspierają pracę wątroby?
➳warzywa bogata w siarkę, która pozwala wiązać toksyny: cebula, czosnek,
➳jajka – ze względu na zawartość choliny wspomaga detoks wątroby, usprawnia metabolizm tłuszczu i cholesterolu (4),
➳wątróbka – zawiera również cholinę, a także urydynę, które wspierają pracę wątroby – tak, spożywajmy wątróbkę dla zdrowej wątroby! (5),
➳kurczaki – ze względu na obecność karnozyny o działaniu antyzapalnym (6),
➳buraki – zawierają betalainę chroniącą wątrobę przed stresem oksydacyjnym (7),
➳oliwa z oliwek – reguluje poziom trójglicerydów (8),
➳surowa marchewka – ze względu na obecność witaminy A o działaniu antyoksydacyjnym (9),
➳imbir – jest z powodzeniem używany w celu redukcji stanu zapalnego i w walce z rakiem wątroby (10),
➳awokado – według japońskiego badania awokado zawiera pewne związki o działaniu regenerującym wątrobę (11),
➳kawa arabica – u osób z zapaleniem wątroby kawa spowalnia progresję choroby (12),
➳zielona herbata – zmniejsza ryzyko wystąpienia zapalenia wątroby (13),
➳kurkuma – zawarta w niej kurkumina zmniejsza negatywne skutki zniszczenia wątroby wywołane spożywaniem alkoholu, nadmiernej podaży żelaza, ekspozycji na toksyczny tetrachlorometan (14),
➳borówki, maliny – chronią wątrobę przed destrukcją wywołaną poprzez działanie lipopolisacharydów, d-galaktozaminy (15),
➳herbata z rumianku – mówi się, że ma potencjał regeneracyjny wobec zniszczonych komórek wątrobowych na skutek zażywania leków przeciwbólowych – w tym paracetamolu (16).
Jakie suplementy diety wspierają pracę wątroby?
➳ostropest plamisty (milk thistle) – ma działanie antyzapalne, regeneracyjne, wspiera nowotworzenie komórek; po suplementacji ostropestem zauważono znaczną poprawę u osób cierpiących na zapalenie wątroby typu C (17),
➳cordyceps – ma działanie przeciwzapalne, wzmacnia wątrobę przyspieszając jej regenerację (18),
➳bazylia azjatycka – szczególnie korzystne działanie bazylii zauważa się w przypadku leczenia wątroby po nadużywaniu leków typu paracetamol, które niszczą jej komórki (19),
➳astragalus – ma działanie ograniczające replikację wirusa, który powoduje wirusowe zapalenie wątroby typu B (20),
➳N-acetylocysteina – ma działanie antyzapalne, neutralizuje szkodliwe metabolity leków, rodniki, usprawnia detoks wątroby (21).
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/7548816
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17419361
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24894721
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3601486/
http://www.gastrojournal.org/article/S0016-5085(09)01444-9/fulltext
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27094155
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4425174/
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2670406/
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/18716171
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3665023/
http://www.leberentgiften.net//home/concreap/domains/hacha.pl/private_html/ad/wp-content/uploads/2014/01/Hawaii-Avocado-Liver-cleansing-study.pdf
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19676128
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4538013/
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19811613
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17652039/
https://www.researchgate.net/profile/Dr_Mohamed_Saleem_T_S/publication/41768454_Hepatoprotective_Herbs__A_Review/links/0deec5266999a6a2de000000.pdf
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19048676
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24632844
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21731390/
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19589248
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3270338/
Artykuł ukazał się na portalu Cateromarket.
