(źródło zdjęcia: epomedicine.com)
O tym wszystkim mówią kryteria rzymskie, wśród których znajdziemy informację, że:
2) grudkowaty lub twardy stolec (w skali bristolskiej jest to typ 1–2) w przynajmniej 25% defekacji
3) uczucie niepełnego wypróżnienia podczas przynajmniej 25% defekacji
4) uczucie przeszkody w odbycie lub odbytnicy podczas przynajmniej 25% defekacji
5) konieczność ręcznego wspomagania wypróżnienia (ręczna ewakuacja stolca, unoszenie dna miednicy) podczas przynajmniej 25% defekacji
6) mniej niż 3 samoistne wypróżnienia tygodniowo.
Ponadto rzadko występują luźne stolce (bez użycia leków przeczyszczających) i nie są spełnione kryteria IBS.
(źródło zdjęcia: Meds Safety)
Błonnik pokarmowy odgrywa ważną rolę w traktowaniu zaparć.
Faktycznie u niektórych osób zwiększenie ilości błonnika może przynieść znaczącą poprawę. Z drugiej strony, inne osoby zareagują zupełnie odwrotnie i zaparcia przybiorą na sile.
Czasem może okazać się, że zmniejszenie ilości błonnika ogółem poprawi perystaltykę jelit i unormuje wypróżnienia
W swojej pracy zauważam różnorodne zwyczaje żywieniowe. Są osoby, które przy dziennej podaży błonnika na poziomie 10-15 g nie mają absolutnie żadnych problemów z regularnym wypróżnieniem. Są też osoby zjadające błonnik w ilości 55-70 g, u których zauważymy książkowe cechy 💩.
Skrajności w podaży błonnika nie są dobre i próby sformułowania zalecanego dziennego spożycia dla osób dorosłych w różnych krajach na poziomie 18-38 g/ dobę to pewien punkt odniesienia. Błonnik z rozróżnieniem frakcji był, jest i będzie ważnym składnikiem dla zdrowia metabolicznego, zdrowia jelit i nie tylko.
Zauważcie, że nawet dla zdrowej populacji istnieje przedział dziennej podaży i określa się to jako próbę sformułowania zalecenia, a nie zalecenie. Możecie się zatem domyślić, jak różnorodnie będzie wyglądała podaż błonnika u osób z jednostkami chorobowymi.
Ostatecznie każda osoba ma pewną “tolerancję” ilości spożywanego błonnika i wobec tego nie ma jednej metody niwelowania zaparć. Jeśli do tego “dołożymy” zaburzenia i choroby przewodu pokarmowego typu IBS, SIBO, refluks, choroby zapalne jelit, wrzody, to może się okazać, że manipulowanie ilością spożywanego błonnika jest jednym z WIELU elementów, o które trzeba się zatroszczyć, by zniknęły zaparcia. w zasadzie dotyczy to też osób zdrowych. Błonnik to nie wszystko w kontekście zaparć.
To tylko element.
Według definicji biegunka oznacza “oddawanie co najmniej 3 luźnych lub wodnistych stolców na dobę. W zależności od czasu trwania dzieli się je na ostre (≤ 14 dni), przetrwałe (14–30 dni) i przewlekłe (> 30 dni)” [1].
(źródło zdjęcia: Greatist.com)
To oznacza, że prawidłowa konsystencja stolca i wystąpienie 3 stolców w ciągu dnia nie jest biegunką. Dlaczego o tym pisze? Bo często jest to źle kojarzone i w dniu, gdy np. spożywamy dużo owoców, warzyw, czy generalnie dużo pokarmu może wystąpić tyle wypróżnień i nie musi to oznaczać biegunki.
Większość z nas przynajmniej raz w życiu doświadczyło biegunki i doskonale wie, jak się wtedy czuje. Biegunka należy również do jednego z głównych powodów zwolnienia lekarskiego z pracy.
Przyczyn biegunek może być naprawdę wiele.
Częste przyczyny to:
➡️ zespół jelita nadwrażliwego (głównie typ mieszany lub biegunkowy lub poinfekcyjny),
➡️ SIBO,
➡️ leki – ponad 700 leków może wywołać biegunkę!
➡️ choroba Leśniowskiego-Crohna,
➡️ wrzodziejące zapalenie jelita grubego,
➡️ mikroskopowe zapalenie jelita grubego,
➡️ celiakia,
➡️ przewlekłe zapalenie trzustki,
➡️ nietolerancja laktozy,
➡️ zespół złego wchłaniania,
➡️ biegunka po usunięcia woreczka zółciowego,
➡️ infekcje – biegunkę może powodować Clostridium difficile, Vibrio cholerae, Salmonella, Shigella, Entamoeba histolytica, E. Coli, Giardia, Cryptosporidium, Tropheryma whipplei, Cyclospora cayetanensis.
Bez względu na przyczynę biegunki podstawą postępowania jest nawadnianie, a znaczne odwodnienie często wymaga podania nawodnienia dożylnie.
Oprócz tego, w zależności od przyczyny stosuje się leki zwalniające motorykę jelit (np. loperamid), leki antysekrecyjne, diosmektyt, węgiel aktywowany, antybiotyki, probiotyki, szczepienia (głównie u niemowląt).
Wskazana jest również dieta lekkostrawna ograniczająca błonnik i w zależności od przyczyny dostosowuje się podaż produktów do sytuacji klinicznej pacjenta.
Pamiętajcie jednak, że zawsze, ale to zawsze właściwe nawodnienie jest pierwszym działaniem w 💩.
[1] Wasielica-Berger J., Ostra biegunka, Gastroenterologia Kliniczna 2018, tom 10, nr 1: 14–22
[2] Descoteaux-Friday GJ, Shrimanker I. Chronic Diarrhea. [Updated 2021 Aug 11
Jeśli zdarzyło Ci się kiedyś zaspać do pracy, uczelni, to przypomnij sobie, co wtedy robisz. Najpewniej robisz to, co najważniejsze, co najpotrzebniejsze, czasem niedokładnie, byle tylko dotrzeć na czas bez lub z jak najmniejszym spóźnieniem.
(Źródło grafiki: rootusa.com)
Prawdopodobnie szef i wykładowca Ci wtedy wybaczyli.
Jeśli zdarzyło Ci się jeść np. śniadanie na szybko, to przypomnij sobie jak to robiłaś/eś – prawodopodobnie – duże kęsy, kilka razy pożute kawałki, często jeszcze za gorące, byle tylko szybko dostarczyć jakąkolwiek energię i potem gonić cały dzień i próbować odzyskać i nadrobić czas.
I wiesz co?
Prawdopodobnie jelita, albo i wcześniej i wyżej – żołądek Ci tego nie wybaczyły.
➡️Odbijanie i palenie w przełyku po posiłku?
➡️Uczucie przyspieszonego bicia serca?
➡️Wzdęcie, ból brzucha, nagła potrzeba skorzystania z toalety?
Znajome?
No dzień dobry – tak często kończy się szybkie, niedokładne jedzenie.
Jeśli do tego dołożysz STRES i NIEDOSPANIE – nie licz, że jelita będą spokojne. Będą tak samo “zestresowane” jak Ty.
Dbaj o to.
Znajdź czas na jedzenie i przeżuwaj je dokładnie.
To ważne.
Osoby z zespołem jelita nadwrażliwego często unikają spotykania się z innymi, sytuacji, kiedy trzeba przebywać w towarzystwie wielu osób, nie tylko nieznajomych. Takie osoby martwią się o to, czy znajdą w pobliżu toaletę w razie potrzeby albo jak zareagują na posiłki zjedzone w danym miejscu i czy zaraz jelita nie przejmą kontroli nad ich życiem.
(źródło zdjęcia: healthblog.uofmhealth.org/).
ALE to nie wszystko i tutaj wkracza, jak w wielu sprawach związanych z IBS – PSYCHIKA.
Samo przebywanie w innym miejscu, niż cieplutki, komfortowy dom u niektórych osób wywołuje objawy IBS pomimo jedzenia tych samych posiłków, przy zachowaniu tej samej higieny posiłków.
Pogorszenie objawów IBS w danym momencie może wynikać z:
➡️ lęku przed kontaktami z ludźmi,
➡️ stresu związanego z tym, że ktoś obcy zada nam jakieś pytanie i będziemy musieli na nie odpowiedzieć,
➡️ tego, że ktoś obcy lub koleżanka/kolega z pracy, szef zwróci na nas uwagę,
➡️ martwienia się tym, jak wyglądamy,
➡️ niskiego poczucia wartości,
➡️ poczucie niezrozumienia ze strony innych,
➡️ uczucia zestresowania przebywając w tłumie,
➡️ i wielu, wielu innych sytuacji.
To też może działać w drugą stronę, a dokładniej IBS może wywoływać to, co powyżej 👩🏫.
Pamiętacie, jak pisałam, że u wiele osób z IBS diagnozuje się zaburzenia psychiczne? Wiele osób niestety również pomimo diagnozy wypiera taką możliwość i nie chce się z tym pogodzić.
Często wprowadzanie u takich osób jakichkolwiek zmian w żywieniu i suplementacji NICZEGO nie zmieni i nie pomoże.
Potrzebna jest praca nad psychiką.
Nie wstydź się prosić o pomoc. To nic nienaturalnego!
Można nad tym pracować.
Wiedz, że często praca nad psychiką jest najważniejszym elementem leczenia IBS 😉
- Krótsze dni powodują przygnębienie i poczucie uciekającego czasu wywołując negatywne emocje. Czy negatywne emocje mogą pogarszać IBS? Doskonale wiecie, że tak.
- Chłodniejsze powietrze również może nasilać objawy. Generalnie ciepło u wielu osób działa kojąco na pracę przewodu pokarmowego, stąd też np. ciepłe napoje najczęściej są lepiej tolerowane, niż chłodne, z lodówki. Ciepło z otoczenia także wiążemy z pozytywnymi wspomnieniami i emocjami, a wiele objawów znika podczas urlopu przebywając w ciepłych miejscach (chociaż tutaj ma wpływ wiele innych czynników). Do tego niższa temperatura zniechęca wiele osób do podejmowania jakiejkolwiek aktywności na zewnątrz, która wcześniej, latem była regularnie uprawiana.
- Koniec pory wakacyjnej/powrót z urlopu to często powód do narzekania, utraty radości – każdy z nas zna osobę, która nie jest zadowolona z pracy, chodzi do niej z niewielką chęcią, nie odnosząc z niej żadnej satysfakcji. To idealny trigger do pogorszenia objawów IBS, bo samo przebywanie w miejscu, którego się nie lubi, z ludźmi, których niechętnie się widuje może pogarszać objawy IBS.
- Wielu osobom po powrocie z urlopu trudno jest wrócić do dobrych nawyków żywieniowych. Gorsze wybory żywieniowe, nieregularne posiłki, więcej przetworzonego jedzenia może sprzyjać pogorszeniu objawów.
- Październik, listopad to z jednej strony w wielu miejscach pracy początek nowych projektów, a z drugiej przygotowanie firmy do zakończenia roku, zmagania się z deadline’ami projektów i uzyskaniem jak najlepszych wyników na koniec grudnia, a to wiąże się z wieloma zadaniami, większym stresem, wieloma rzeczami na głowie, czyli prosta droga do pogorszenia objawów IBS.
- Jesień to również więcej powodów do zamartwiania się o rodzinę i sprawy związane z domem. Powrót dzieci do przedszkola, szkoły, a za chwilę chorowanie dzieci, branie urlopu na żądanie, szukanie opieki; nie wspomnę o wyższych wydatkach czy wzroście rachunków za podstawowe życie. Wszystko to nie pomaga nam zatroszczyć się o siebie.
- W końcu niedobór słońca nie napawa optymizmem, a dodatkowo niedobory witaminy D3 mogą znacząco pogorszyć nasze samopoczucie. Gorsze sampoczucie, to i IBS chętnie mówi nam “dzień dobry”.
- I jeszcze coś. Sezon grypowo-przeziębieniowo-infekcyjny. Wiecie, że niekiedy infekcja jest w stanie wywołać IBS. Co więcej, w tym okresie wiele osób stosuje antybiotyki. Taka ingerencja we florę bakteryjną może pogorszyć pracę jelit. Zaburzona flora bakteryjna to także jedna z dróg do pogorszenia IBS.